Şəkərli diabet

    Milyondan çox insan şəkərli diabet xəstəliyindən əziyyət çəkir.Respublikamızda rəsmi statistikaya görə 110 min şəkərli diabet xəstəsi olduğu qeyd olunur. Diabet xəstəsi ikən xəstəliyini bilməyən hələ nə qədər insan var.Şəkərli diabet və ya  şəkər xəstəliyi, mədəaltı vəzin ifraz etdiyi insulin hormonunun çatışmamazlığı yaxud qeyri kafi miqdarda olması və ya təsirinin qeyri kafi olması nəticəsində yaranan xroniki hiperqlikemiya vəziyyəti ilə əlaqədar zülal, yağ və karbohidrat mübadiləsinin pozulmasıyla müşayiət olunan polietioloji metabolik xəstəliklər qrupudur.

Diabet xəstəliyi diaqnozdan sonra həyat boyu davam edən bir xəstəlikdir. İnsulin qeyri kafi və ya təsirsiz olduqda, qidalarla əldə etdiyimiz glükoza hüceyrələrə daxil ola bilmir. Buna görə də qanda şəkərin miqdarı artır və bir çox orqanın, xüsusən hədəf orqanlar dediyimiz ürək-damar sistemi, böyrəklər və görmə üzvünün funksiyasının pozulmasına gətirib çıxarır.

Tibbi praktikada xəstəliyi səbəbləri, bir çox amillərdən asılıdır:daha çox irsi meyillilik xüsusən,  insulindən asılılıq. Bundan başqa, stress, uzun müddətli əsəb sinir gərginliyi,oturaq həyat tərzi, artıq çəki və karbohidratlarla zəngin qidalanma,yaş və s. Diabetin başlıca iki tipi vardır; I Tip,yəni insulindən asılı diabet-ümumiyyətlə insulin hormonun istehsal edilə bilməməsi ilə əlaqədar inkişaf edir. Əsasən uşaq və gənc yaşlarda başlayan, çox ciddi nəzarət tələb edən və daimi insulin müalicəsi verilən tipdir. II Tip,yəni insulindən asılı olmayan diabet- mədəaltı vəzdə  insulin istehsalı olduğu halda, kafi istehsalın olmadığı ya da bədənin insulini kafi dərəcədə istifadə edə bilmədiyi-insulinorezistentlik hallarında ortaya çıxır. II Tip diabet daha çox 40 yaşdan yuxarı və bədən çəkisi çox olan şəxslərdə qeyd olunur.

       Diabetin əlamətləri:

       Tez-tez sidiyə çıxma

       Susuzluq hissi və ağız quruması

       Yorğunluq, halsızlıq hissi

       Daimi aclıq hissi

       İştahanın artması

      Ayaqlarda ağırlıq,keyimə hissi

      Səbəbi bilinməyən çəki itkisi

      Bulanıq görmə

      Çətin sağalan yaralar

Bundan başqa şəkərli diabetin heç bir əlaməti olmaya da bilər. I Tip diabetli xəstələrdə bu əlamətlər şiddətli və birdən-birə başlayır, koma halına düşdükdən sonra xəstəlikləri məlum olur. Ancaq II Tip diabetdə şikayətlər daha az diqqətə çarpır və xəstəliyin başlanğıcı zəif gedişli olur. Buna görə də II tip diabetin diaqnozu ümumiyyətlə gec qoyulur.Gizli diabeti olan və ya pozulmuş qlükoza toleransı dediyimiz insanlarda yeməkdən öncə əsmə, tərləmə, ürəkdöyünmə kimi şikayətlər də ola bilər.

      Şəkərli diabet xəstəliyinə, biganə yanaşmayanın, bu xəstəliyi və ağırlaşmaları şüurlu surətdə anlayaraq yalnız mütəxəssis həkim-endokrinoloq nəzarəti və kontrolu altında etdirən şəxslərdə uğurlu ola bilər.